Nieuws

Rapport Commissie-Van der Meer II - reactie NVJSA

Op maandag 3 maart werd het adviesrapport Evaluatie puntentoekenning gesubsidieerde rechtsbijstand II gepresenteerd, getiteld 'Veranderde tijden – Een redelijk inkomen in een toekomstbestendig stelsel'.

De Commissie Van der Meer II (de "Commissie") heeft onderzocht of de forfaitaire vergoedingen nog overeenkomen met de corresponderende tijdsbesteding. Kort gezegd concludeert de Commissie dat de vergoedingen over het algemeen kloppen en adviseert slechts ten aanzien van een aantal forfaits een verhoging. Wel stelt de Commissie vast dat bepaalde toeslagen te laag zijn, en adviseert deze te verhogen met 35%. Daarnaast heeft de Commissie onderzocht of een sociaal advocaat op basis van de huidige vergoedingen het door de regering vastgestelde referentie-inkomen kan verdienen. Uit het onderzoek komt naar voren dat dit inkomen (ongeveer) haalbaar is voor eenpitters, maar niet voor advocaten die werken in kantoorverband en daardoor extra kosten moeten maken. De Commissie ziet dit als een probleem, niet in de laatste plaats omdat in éénpersoonspraktijken geen ruimte is voor advocaat-stagiaires. Om deze ontwikkeling tegen te gaan, stelt de Commissie voor een 'kantoortoeslag' in te voeren. Dit advies is ook onderdeel van de doelstelling de sociale advocatuur weer toekomstbestendig te maken, gelet op de ernstige tekorten die de Commissie de komende jaren verwacht.

Voor het onderzoek heeft de Commissie informatie ingewonnen bij verschillende partijen, waaronder de NVJSA. De NVJSA heeft op basis van input van haar leden een position paper ingestuurd en deze tijdens een hoorzitting uitgebreid toegelicht. De Commissie heeft de inbreng van de NVJSA ter harte genomen. Wij lichten twee mooie voorbeelden uit het advies:

• Namens de NVJSA is onder meer naar voren gebracht dat voor zaken die vallen onder zaakcode B060 (klachten overheidshandelen) doorgaans veel te weinig punten worden toegekend. Specifiek zijn in dit kader het indienen van klachten bij het EHRM genoemd en meer in algemeen zaken met de Staat als wederpartij (waardoor advocaten tegenover de landsadvocaat komen te staan). Namens de NVJSA is bepleit dat dit soort zaken eerder als bewerkelijk moeten worden aangemerkt, waardoor toekenning van extra uren mogelijk is. De Commissie plaatst deze twee punten in het bredere kader van het recht op een eerlijk proces en neemt het voorstel van de NVJSA over: voor klachtprocedures bij het EHRM adviseert de Commissie de ontvankelijkheid van de klacht zwaar te laten meewegen bij de beoordeling (waaruit lijkt te kunnen worden opgemaakt dat een ontvankelijke klacht in principe voor toekenning van extra uren). Daarnaast mag een aanvraag voor extra uren in zaken met de Staat als wederpartij volgens de Commissie niet te snel in het nadeel van de advocaat uitvallen.
• Door meerdere partijen, waaronder ook de NVJSA, is erop gewezen dat aan slachtofferadvocaten meer punten worden toegekend dan aan advocaten die verdachten bijstaan. De Commissie adviseert naar aanleiding hiervan tot gelijke behandeling.

Het is goed om te zien dat de NVJSA iets heeft kunnen bijdragen aan de belangenbehartiging van onze beroepsgroep. En dat is ook hard nodig, want het aantal sociaal advocaten daalt al jaren gestaag, met alle risico's voor de rechtsstaat van dien. Om met de woorden van de Commissie te spreken: het grondrecht op goede rechtsbijstand voor iedereen mag niet verloren gaan.

De Commissie heeft helaas weinig kunnen zeggen over de vergoedingen in de piketfase. De gegevens uit het onderzoek van Cebeon geven onvoldoende informatie om een voldoende onderbouwd advies te kunnen geven over het aanpassen van de huidige puntentoekenning in piketzaken. Om die reden heeft de Commissie de aanbeveling gedaan aan de RvR om periodiek de tijdbesteding in piketzaken te onderzoeken. 

Op 26 maart wordt het rapport in de Tweede Kamer besproken. Het is te hopen dat de adviezen van de Commissie in de praktijk worden gebracht. Wij houden jullie op de hoogte!